Een geërfd onroerend goed verkopen of schenken

Als u een onroerend goed erft en dat wilt verkopen of schenken, dan hebt u een akte van erfopvolging nodig. In sommige gevallen kunt u die krijgen van de FOD Financiën.
  • Een akte van erfopvolging is een officieel document dat beschrijft welke onroerende goederen (zoals huizen of gronden) en zakelijke rechten (zoals een recht van opstal of erfpacht) iemand heeft nagelaten na zijn of haar overlijden. 

    U kunt zo’n akte nodig hebben als u:

    • een van die onroerende goederen of zakelijke rechten wilt vervreemden, bijvoorbeeld verkopen of schenken,
    • een van die onroerende goederen wilt bezwaren met een zakelijk recht. 

    In sommige gevallen kunt u die akte gratis krijgen van de FOD Financiën. 

    Voorwaarden

    We kunnen een akte van erfopvolging afleveren als volgende voorwaarden zijn vervuld:

    • Minstens één van de erfgerechtigden heeft de nalatenschap aanvaard (zuiver of onder voorrecht van boedelbeschrijving) en is dus officieel een erfgenaam.
    • De goederen uit de nalatenschap worden verdeeld volgens de wettelijke bepalingen (zogenaamde wettelijke devolutie): de overledene heeft dus geen testament, uiterste wilsbeschikking, contractuele erfstelling, huwelijkscontract of gift tussen echtgenoten getekend.
    • Er zijn geen onbekwame erfgenamen of erfgerechtigden (zoals minderjarigen of mensen die door een faillissement of collectieve schuldenregeling gaan). 
    • Het overlijden vond plaats na 1 april 2023.

    Anders moet u bij een notaris een akte van erfopvolging vragen. Bovendien kunnen we altijd weigeren om een akte van erfopvolging af te leveren als we de juiste erfgenamen niet met zekerheid kunnen aanwijzen.

    Aanvraag

    Alle erfgenamen (of een aantal erfgenamen) kunnen samen een aanvraag doen, maar dan moet één erfgenaam die indienen namens de rest. Dan maken we één akte op naam van alle betrokken aanvragers-erfgenamen.

    U kunt ook zelf een aanvraag doen, zonder de andere erfgenamen. Dan krijgt u uw eigen akte op uw naam.

    1. Bel naar het contactcenter van de FOD Financiën op het nummer 02 572 57 57 met de directe code 18225 om een aanvraagformulier te vragen.

      Houd het rijksregisternummer van de overledene bij de hand. Dat vindt u terug op de identiteitskaart of op een sticker van de mutualiteit.

      We zullen u ook vragen naar het aantal erfgenamen dat de nalatenschap zal aanvaarden. U krijgt dan per post evenveel exemplaren van het formulier ‘Bevestiging van verklaring van zuivere aanvaarding van de nalatenschap’ als er aanvaardende erfgenamen zijn. 

      Als aanvrager kunt u het formulier ook downloaden in MyMinfin en mailen naar de andere aanvaardende erfgenamen.

      Zorg in ieder geval dat elke erfgenaam die verklaring volledig invult en ondertekent.

      Het formulier bevat ook een QR-code die gekoppeld is aan de overledene. Daarom is het belangrijk om de bevestiging van verklaring van zuivere aanvaarding van de nalatenschap niet door te sturen naar anderen die niets met het dossier te maken hebben. Gebruik ook geen formulieren die u van anderen hebt ontvangen om verwarring te voorkomen.

    2. Vul de documenten volledig en leesbaar in.

      De aanvrager moet zelf één van de wettelijke erfgenamen zijn. 

      Vermeld elke wettelijke erfgenaam en erfgerechtigde in de aanvraag:

      • Heeft een erfgerechtigde bij een notaris een verklaring afgelegd tot aanvaarding van de nalatenschap onder voorrecht van boedelbeschrijving of een akte van verwerping? Voeg dan een kopie toe van die verklaringen en akten.
      • Erfgenamen die geen van de bovenstaande verklaringen hebben afgelegd bij een notaris? Die kunnen het document ‘Bevestiging van verklaring van zuivere aanvaarding van de nalatenschap’ invullen, ondertekenen en mee opsturen. Op die manier bevestigen de erfgenamen dat ze de nalatenschap zuiver aanvaarden en akkoord gaan met de opmaak van de akte van erfopvolging.
    3. Stuur alle nodige documenten in één enveloppe naar het adres vermeld op het aanvraagformulier. Gebruik geen nietjes of paperclips.

      De nodige documenten zijn:

      • het ondertekende aanvraagformulier
      • de ondertekende ‘Bevestiging van verklaring van zuivere aanvaarding van de nalatenschap’ van iedere erfgenaam die de nalatenschap aanvaardt
      • foto’s van goede kwaliteit van de voor- en achterzijde van de identiteitskaart (of het paspoort) van iedere erfgenaam die de nalatenschap aanvaardt
      • de akte van verwerping (indien van toepassing)
      • de aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving (indien van toepassing)
      • een volmacht (indien van toepassing) 

      Als uw dossier niet volledig is, krijgt u geen akte van erfopvolging.

  • Gratis of betalend

    Zodra we uw aanvraag ontvangen, onderzoeken we of uw aanvraag ontvankelijk is en of we bevoegd zijn. Bij gratis akten begint daarna de verwerkingstermijn van ongeveer een maand. Bij betalende akten start de verwerkingstermijn zelfs pas nadat we de betaling hebben ontvangen.

    We zorgen voor een gratis registratie, overschrijving en aflevering van de akte van erfopvolging als we ze kunnen opstellen binnen zes maanden na het overlijden. We zorgen ook voor de inschrijving in het Centraal Erfrechtregister. De FOD Financiën neemt de kosten daarvan voor haar rekening. 

    Hou dus wel rekening met die verwerkingstijd van een maand: zorg er dus voor dat we het volledige dossier binnen de vijf maanden na het overleden hebben gekregen om een gratis akte te krijgen. 

    Anders bent u minstens enkele honderden euro’s kosten verschuldigd:

    • 285 euro hypothecaire retributie (per dienst die de akte moet overschrijven: dus als uw akte een onroerend goed telt in Brussel en een in Antwerpen, dan betaalt u 570 euro aan hypothecaire retributie omdat er twee verschillende diensten bevoegd zijn voor die gemeentes) 
    • 50 euro registratierecht (plus de mogelijke kost van registratie van bijlagen)

    We sturen u dan een betalingsverzoek en maken de akte pas op als we die betaling gekregen hebben. Betaalt u niet op tijd? Dan sluiten we uw dossier af en moet u een nieuwe aanvraag indienen als u toch een akte van erfopvolging wilt krijgen.

    Ontvangst

    Anders dan bij een notaris hoeft u niet langs te komen om de akte te ondertekenen. 

    Nadat we de akte hebben geregistreerd en overgeschreven, kan de aflevering nog eens een maand duren. 

    Het kan dus wel twee maanden duren voor de akte per post bij de aanvrager toekomt. Alle erfgenamen kunnen de akte dan ook vinden in de rubriek ‘Mijn documenten’ van MyMinfin

    Hulp van een gespecialiseerde dienstverlener

    U kunt ook hulp vragen aan een expert, zoals een belastingkantoor, advocaat of notaris. Maar let op: zij mogen de aanvraag alleen indienen als u ze een officiële (zorg)volmacht geeft. 

    Belangrijk om te weten:

    • Wij sturen alle papieren en info rechtstreeks naar u als aanvrager-erfgenaam, niet naar de expert. Alleen u ontvangt dus het aanvraagformulier en later de akte van erfopvolging.
    • U krijgt van ons een speciaal aanvraagformulier met een unieke QR-code gelinkt aan het dossier van de overledene. Als u wilt dat de expert dat invult, moet u het formulier dus aan hen doorsturen. Ze kunnen geen ander formulier gebruiken. 
    • Zorg ervoor dat uw gegevens (voornaam, naam, rijksregisternummer) ingevuld worden op het formulier en niet die van de expert.
    • We aanvaarden alleen dat ene formulier dat volledig ingevuld en ondertekend werd door u als erfgenaam of door iemand met een volmacht.